Phần mềm Cơ sở dữ liệu tài nguyên & môi trường trong Khai thác & chế biến Khoáng sản Mining Envi-Dat

Thứ Sáu, 31 Tháng Tám 2012 1:58 CH

Bản quyền: Trung tâm Môi trường Công nghiệp

XUẤT XỨ CỦA VIỆC XÂY DỰNG PHẦN MỀM

Việt Nam có nguồn tài nguyên khoáng sản khá phong phú và đa dạng với hơn 5.000 khoáng sàng và điểm quặng chứa 70 loại khoáng sản các loại đã được tìm thấy, được phân bố rộng khắp cả nước, tạo điều kiện cho ngành khai thác khoáng sản phát triển. Bên cạnh những lợi ích kinh tế mang lại từ hoạt động khai thác và chế biến khoáng sản, vấn đề ô nhiễm môi trường các vùng khai thác, chế biến khoáng sản cũng trở nên nghiêm trọng hơn.

Để hạn chế và khắc phục các tác động của các loại đất đá thải và quặng đuôi tuyển khoáng lên môi trường nhằm phát triển các nguồn nguyên liệu khoáng phù hợp với các nguyên tắc của phát triển bền vững, góp phần thực hiện “Chiến lược bảo vệ môi trường quốc gia đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020” đã được Chính phủ phê duyệt, Viện Khoa học và Công nghệ Mỏ - Luyện Kim đã thực hiện hai dự án. Dự án thứ nhất là “Điều tra đánh giá hiện trạng công tác hoàn thổ phục hồi môi trường và xây dựng kế hoạch, dự án thực hiện Chương trình hoàn thổ phục hồi môi trường tại các vùng khai thác khoáng sản” được Bộ trưởng Bộ Công nghiệp (nay là Bộ Công Thương) phê duyệt theo Quyết định số 371/QĐ-BCN ngày 30/1/2007. Dự án thứ hai là “Điều tra, thống kê nguồn thải; đánh giá mức độ ô nhiễm môi trường của các nguồn thải trong khai thác và chế biến khoáng sản” được thực hiện theo Quyết định số 1034/QĐ-BCT ngày 27/2/2009 và quyết định số 6472/QĐ-BCT ngày 24/12/2009 của Bộ Công Thương.

Kết quả của Hai dự án lớn này là một hệ thống thông tin đồ sộ về 18 loại/nhóm khoáng sản khác nhau, được tổng hợp từ nguồn Phiếu điều tra, quá trình thực địa, thống kê phân tích môi trường tại các cơ sở khai thác, chế biến khoáng sản trong cả nước và các nguồn đáng tin cậy khác. Trước thực tế đó, việc xây dựng cơ sở dữ liệu tài nguyên và môi trường trong khai thác và chế biến khoáng sản để có thể quản lý tài nguyên và môi trường một cách hữu hiệu nhất trên máy tính là rất cần thiết và cấp bách. Viện Khoa học và Công nghệ Mỏ - Luyện kim đã xây dựng thành công phần mềm Mining Envi_Dat phiên bản CIE.V1.2006, phục vụ cho quản lý cơ sở dữ liệu tài nguyên và môi trường dự án thứ nhất và đã cập nhật, chỉnh sửa phù hợp để cho ra đời phần mềm Mining Envi-Dat phiên bản CIE.V2.2010

NHỮNG NỘI DUNG CƠ BẢN ĐƯỢC XÂY DỰNG TRONG PHẦN MỀM

• Hiện trạng tài nguyên khoáng sản, bản đồ tài nguyên khoáng sản của các tỉnh ở Việt Nam.
• Thông tin chung và thông tin về điều kiện sản xuất của các công ty Khai thác – Chế biến khoáng sản ở Việt Nam.
• Hiện trạng môi trường và hiện trạng các nguồn thải tại các công ty, xí nghiệp, mỏ Khai thác – chế biến khoáng sản cùng với các số liệu, hình ảnh tương đối đầy đủ.
• Hiện trạng và nhu cầu hoàn thổ phục hồi môi trường, công tác bảo vệ môi trường tại các Công ty, xí nghiệp, mỏ khai thác – chế biến khoáng sản.
• Một số văn bản pháp lý và các tiêu chuẩn Việt Nam về môi trường hiện hành

PHƯƠNG PHÁP XÂY DỰNG VÀ CẤU TRÚC PHẦN MỀM MINING ENVI-DAT

Phần mềm này được xây dựng bằng các công cụ lập trình và viết mã nguồn phổ biến như: FrontPage 2003, HTML, JavaScript, Webstyle 4.0, Macromedia Dreamweaver 8.0. Công cụ thiết kế đồ họa: Adobe Photoshop 7.0, Webstyle 4.0, Flash Slideshow Maker và một số phần mềm hỗ trợ khác. Môi trường chạy phần mềm: Internet Explorer 6.0 (IE 6.0), Window XP và các phần mềm ứng dụng trong văn phòng như Microsoft Office, Adobe Acrobat.

Đây là phần mềm được thiết kế và xây dựng đơn giản trong việc sử dụng và quản lý. Nguồn dữ liệu khá đầy đủ, các lớp thông tin rõ ràng, thuận tiện trong việc theo dõi và cập nhật. Các cơ sở dữ liệu được thu thập từ các nguồn nêu trên trong quá trình thực hiện Dự án sẽ được tổng hợp vào các form được thiết kế sẵn, tương thích với giao diện của phần mềm. Sau đó, nhóm tác giả tiến hành viết mã nguồn cho phần mềm trên cơ sở công cụ thiết kế web.

Cấu trúc giao diện của phần mềm Mining Envi-Dat gồm có: trang chủ, trang liên kết cấp 1, trang liên kết cấp 2 và các trang liên kết đồng cấp.

Giao diện chính của phần mềm (hình 1): Trang này sẽ liệt kê các liên kết chính tới các trang liên kết cấp 1. Người sử dụng sẽ chọn một liên kết và click vào liên kết đó để chuyển tới trang mong muốn. Ngoài ra, từ trang này người sử dụng cũng có thể chuyển ngay đến các trang trợ giúp, tìm kiếm và thông tin nhờ menu xoay đa tầng ở phía góc phải.

Hình 1. Trang chủ Mining Envi-Dat

Trang liên kết cấp 1 gồm có 5 trang như trên hình 1.

Trang liên kết cấp 1 thứ nhất là Trang Hiện trạng Tài nguyên Khoáng sản (hình 2). Trong trang này có Hiện trạng Tài nguyên Khoáng sản các tỉnh và Bản đồ Tài nguyên Khoáng sản các tỉnh (57 tỉnh) Việt Nam. Trang liên kết cấp 1 thứ hai là Trang Hiện trạng Môi trường (hình 3). Trang này liệt kê các loại hình khai thác khoáng sản trong phạm vi điều tra của Dự án, được chia theo loại hình khai thác, chế biến khoáng sản và các công ty theo từng loại hình khai thác và chế biến khoáng sản. Trang liên kết cấp 1 thứ ba (Hiện trạng môi trường trong Khai thác khoáng sản) và thứ tư (Hiện trạng hoàn thổ phục hồi môi trường) khi được kích chọn cũng dẫn tới trang giao diện giống như hình 3. Việc tiến hành lựa chọn công ty/mỏ cũng tương tự như trang liên kết cấp 1 thứ hai (Hiện trạng khai thác khoáng sản). Trang liên kết cấp 1 thứ năm (Văn bản pháp lý). Trong đó người dùng có thể thấy các văn bản pháp lý, luật, nghị định, thông tư và các quy chuẩn, tiêu chuẩn môi trường có hiệu lực trong khuôn khổ Dự án.

Hình 2: Trang liên kết cấp 1 thứ nhất (Hiện trạng Tài nguyên khoáng sản)

 

Hình 3: Trang liên kết cấp 1 thứ hai (Hiện trạng khai thác khoáng sản)

 

Hình 4: Trang liên kết cấp 1 thứ năm (Văn bản pháp lý)

Trang liên kết cấp 2

Trang liên kết cấp 2 cung cấp đầy đủ các thông tin theo từng chủ đề của mỏ/công ty đã chọn từ trang liên kết cấp 1. Tại trang này, người sử dụng sẽ nhận được các thông tin đầy đủ, các số liệu chính xác từ kết quả điều tra của các dự án về Thông tin chung và Thông tin về hoạt động sản xuất của mỏ (Mục Hiện trạng khai thác khoáng sản); về Thống kê nguồn thải – hiện trạng môi trường 2010 của mỏ (Mục Hiện trạng môi trường); và Công tác Bảo vệ môi trường, Hoàn thổ - cải tạo môi trường năm 2010 (Mục Hoàn thổ phục hồi môi trường).

Từ trang liên kết cấp 2, người sử dụng có thể chuyển về trang liên kết cấp 1 nhờ menu: “Trang chủ” phía bên trái hoặc chuyển tới các trang đồng cấp khác nhờ các menu tương ứng hoặc chuyển đến các trang hỗ trợ và thông tin nhờ menu phía trên. Menu phía trên có các mục hữu ích (Home, Cấu trúc CD phần mềm, Hướng dẫn sử dụng, Liên hệ, Bản quyền, Tìm kiếm, English), trong đó mục Tìm kiếm và English đang cập nhật và xây dựng. Đồng thời, từ trang này người sử dụng cũng có thể chuyển trực tiếp về trang chủ của chương trình nhờ menu “Home” nằm ở thanh menu phía trên. Trong tất cả các cấp trang liên kết, người sử dụng đều có thể chuyển trực tiếp tới trang chủ và trang văn bản pháp lý.

Ví dụ về cách tìm kiếm thông tin trong các liên kết cấp 2 (hình 5, 6, 7)

Hình 5 dưới đây cho thấy thông tin trong Mục Thông tin chung bên trái cửa sổ. Người sử dụng click vào mục Hiện trạng Môi trường bên dưới mục Thông tin chung. Lúc này cửa sổ giao diện như hình 6.

Hình 5: Trang liên kết cấp 2 (Thông tin chung của mỏ vàng Phước Sơn)

Hình 6: Trang liên kết cấp 2 (Thống kê nguồn thải – Hiện trạng môi trường 2010)

Người sử dụng tìm kiếm tài liệu trong trang hình 6 với các nguồn thải về số lượng và chất lượng kèm theo các ảnh lấy mẫu và thực địa của đoàn khảo sát giúp hình dung dễ hơn về khu mỏ được điều tra, thống kê nguồn thải.

Người sử dụng click vào mục Hiện trạng hoàn thổ phục hồi Môi trường bên dưới mục Hiện trạng môi trường (hình 6), lúc này cửa sổ giao diện như hình 7 dưới đây.

Hình 7: Liên kết cấp 2 (Hiện trạng công tác BVMT-Hoàn thổ của mỏ)

Sau đó, người sử dụng nhấn vào mục Trang chủ bên trái (hình 7), để trở lại cửa sổ giao diện liên kết cấp 1 để tiếp tục tìm kiếm thông tin các mỏ/công ty khác trong khuôn khổ các dự án.

 

 Trang liên kết đồng cấp.

 Đó cũng là trang liên kết cấp 2, ví dụ trang tin Hiện trạng Môi trường mỏ Đồng Sin Quyền và trang tin Hiện trạng Môi trường mỏ Antimon Mậu Duệ là các trang liên kết đồng cấp. Hình 8, 9 minh họa cho trang liên kết đồng cấp.

Hình 8: Trang liên kết cấp 2 (Antimon Mậu Duệ)

 

Hình 9: Trang liên kết đồng cấp (Đồng Sin Quyền)

Tóm lại, Đây là phần mềm được thiết kế và xây dựng đơn giản trong việc sử dụng và quản lý. Nguồn dữ liệu khá đầy đủ, các lớp thông tin rõ ràng, thuận tiện trong việc theo dõi và cập nhật. Phần mềm Mining Envi – Dat với phiên bản đầu tiên CIE.V1.2006 và phiên bản tiếp theo CIE.V2.2010 là một phần mềm tra cứu hữu ích với những tài liệu quý báu, nguồn tài liệu có độ tin cậy cao, cung cấp cho các cơ quan quản lý và các tổ chức, cá nhân có quan tâm đến khai thác khoáng sản và môi trường trong khai thác khoáng sản, đặc biệt là các thông tin về hoàn thổ phục hồi môi trường.

• Hướng dẫn lập báo cáo chi tiết ĐTM, CKBVMT (Cục Thẩm định và Đánh giá tác động môi trường) (18/07/2012)
• Các TCVN về phương pháp lấy mẫu - vận chuyển - bảo quản nước thải (05/09/2012)
• Bước đầu giải quyết bài toán tái sử dụng tro xỉ thải nhà máy nhiệt điện (18/07/2012)
• Luật Biển Việt Nam - Luật số 18/2012/QH13 (17/07/2012)
• Túi ni lông thân thiện với môi trường ở Việt Nam (17/09/2012)