Doanh nghiệp đồng loạt kêu… khó

Tại Yên Bái, Đoàn công tác Bộ TN&MT cùng lãnh đạo tỉnh Yên Bái đã đi kiểm tra tình hình khai thác, chế biến khoáng sản tại các doanh nghiệp: Công ty cổ phần Mông Sơn (huyện Yên Bình); Công ty TNHH Hùng Đại Sơn và Công ty TNHH Đá Cẩm Thạch R.K Việt Nam (huyện Lục Yên)… Sau khi đi kiểm tra thực địa tại các moong khai thác khoáng sản, Thứ trưởng Trần Hồng Hà và các thành viên đoàn công tác đã dành nhiều thời gian để nghe báo cáo tình hình khai thác, chế biến và kinh doanh khoáng sản và đối thoại với 15 doanh nghiệp trên địa bàn 2 huyện Yên Bình và Lục Yên.

Bà Đỗ Thị Hồng – Phó Giám đốc Công ty TNHH Đá Cẩm Thạch R.K Việt Nam  kiêm Chủ tịch Hội đá hoa trắng huyện Lục Yên cho biết: Hiện nay tất cả các mỏ đá hoa trắng trên địa bàn huyện Lục Yên được cấp phép khai thác dựa trên kết quả báo cáo thăm dò với phương pháp thăm dò và cách tính trữ lượng tương tự nhau. Do cách tính trữ lượng đã làm trước đây không phù hợp nên kết quả không còn sát với thực tiễn.

Ngoài ra, các vấn đề như: Cách tính thuế tài nguyên chưa phù hợp, chưa có sự thống nhất giữa các địa phương trong tỉnh; việc tính thuế tài nguyên ở các tỉnh là không giống nhau, mỗi tỉnh mỗi khác tạo ra cho doanh nghiệp áp lực cạnh tranh về giá với các doanh nghiệp khác ngoài tỉnh; việc đánh giá trữ lượng chưa chính xác, trữ lượng thực tế thấp hơn nhiều so với trữ lượng được phê duyệt dẫn đến chi phí cấp mỏ lớn; đường giao thông vào các khu mỏ khó khăn do cấp đường chỉ là đường thôn bản, khi người dân làm đường bê tông xong thì cấm các loại xe trọng tải lớn…

Lấy ví dụ ngay ở trường hợp của doanh nghiệp mình, bà Đỗ Thị Hồng kiến nghị: “Theo phê duyệt, trữ lượng khai thác của Công ty TNHH Đá Cẩm Thạch R.K Việt Nam đảm bảo cho chúng tôi hoạt động trong vòng 30 năm. Tuy nhiên, trong thực tế chỉ khoảng 14 đến 16 năm là trữ lượng sẽ không còn, điều này gây khó khăn cho đơn vị khi đã đầu tư khá lớn và bài bản. Vì vậy chúng tôi xin kiến nghị với Bộ TN&MT tính toán lại trữ lượng và xem xét lại định mức thuế mà doanh nghiệp phải nộp cho Nhà nước…”. Đây cũng là kiến nghị chung của của 15 doanh nghiệp được đối thoại với đoàn công tác của Bộ TN&MT.

Siết chặt hoạt động khoáng sản gắn với đảm bảo lợi ích doanh nghiệp

Trước việc “kể khổ” đồng loạt của các doanh nghiệp khoáng sản Yên Bái, ông Tạ Văn Long thẳng thắn: “Sở dĩ có chuyện trữ lượng trong giấy phép thì nhiều mà thực tế thì ít phần lớn chính là do doanh nghiệp tự gây nên”.

Phó Chủ tịch Tạ Văn Long phân tích: Để được cấp phép khai thác nhanh, thậm chí nhiều doanh nghiệp còn muốn phê duyệt mỏ với trữ lượng lớn để dễ… bán nên mới có tình trạng đó. “Thời kinh tế mỏ sôi động, ở Yên Bái có tình trạng anh “xe ôm”, chị “buôn gà”… cũng lập dự án xin cấp mỏ. Yên Bái sẽ quyết liệt hơn nữa trong công tác quản lý, khai thác khoáng sản. Tất cả các doanh nghiệp nếu có sai phạm đều phải xử lý nghiêm minh… Yên Bái cũng rất mong Bộ TN&MT ủng hộ, đồng hành cùng lãnh đạo tỉnh trong việc tăng cường quản lý, khai thác khoáng sản” – ông Tạ Văn Long cương quyết.

Chia sẻ khó khăn với các doanh nghiệp, TS Đỗ Cảnh Dương, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục địa chất và khoáng sản cho rằng, điều quan trọng nhất là phải giải quyết vấn đề sao cho phù hợp với lợi ích 3 bên: Nhà nước - Doanh nghiệp - Người dân. “Bản thân các doanh nghiệp phải tự ý thức, tự tính toán để đảm bảo đánh giá trữ lượng, khai thác hiệu quả nộp nghĩa vụ phù hợp chứ không thể đổ tại lịch sử rồi kêu khổ, kêu khó. Nếu đúng khó khăn như vậy, các cơ quan chức năng của Tổng cục Địa chất và Khoáng sản sẽ vào cuộc để doanh nghiệp không thiệt thòi” – TS Đỗ Cảnh Dương nói.

Để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho UBND tỉnh Yên Bái, Thứ trưởng Trần Hồng Hà yêu cầu Yên Bái tiếp tục thực hiện nghiêm Chỉ thị số 02/CT-TTg ngày 9/1/2002 của Thủ tướng Chính phủ về “Tăng cường công tác quản lý Nhà nước đối với các hoạt động thăm dò, khai thác, chế biến xuất khẩu khoáng sản”.

Đối với những khu vực cấp phép còn trong thời hạn, Bộ TN&MT đề nghị Yên Bái tiếp tục tăng cường quản lý. Về đề nghị của các doanh nghiệp liên quan đến đánh giá lại trữ lượng trong giấy phép, Thứ trưởng Trần Hồng Hà nhấn mạnh: “Những nơi mà Yên Bái đã cấp quyền khai thác là những nơi đang hoạt động khoáng sản đúng pháp luật. Các doanh nghiệp phải nghiêm túc thực hiện nghĩa vụ tài chính với Nhà nước. Nếu doanh nghiệp có thắc mắc thì cần thu thập tài liệu, lựa chọn đơn vị thăm dò địa chất có năng lực tiến hành thăm dò đánh giá lại cho phù hợp, để Hội đồng đánh giá trữ lượng xem xét lại một cách chính xác để tính tiền cấp quyền và tiếp tục quản lý hoặc gia hạn giấy phép… cho phù hợp với các quy định của pháp luật”.

Thứ trưởng Trần Hồng Hà cũng đề nghị Yên Bái tăng cường hơn nữa hoạt động quản lý, khai thác, chế biến, tiêu thụ khoáng sản trên địa bàn. “Phải làm sao để quản lý, khai thác khoáng sản một cách hiệu quả, tiết kiệm tài nguyên và bảo vệ môi trường đồng hành với lợi ích của Nhà nước và doanh nghiệp. Tôi đề nghị Yên Bái cần cẩn trọng mỗi khi cấp phép khai thác khoáng sản…” – Thứ trưởng Trần Hồng Hà nói.